Grand Tour 2014

’s Ochtends vroeg worden we verwacht bij de Nederlands ambassade in Skopje voor een gesprek met Peter Verhey. Hij werkt sinds 2012 in Macedonië en deelt met ons zijn visie op actuele kwesties in de Macedonische politiek. Verhey vertelt onder andere over de toetreding van Macedonië tot de Europese Unie. Het land is kandidaat-lid en wacht nu op het starten van de toetredingsonderhandelingen met de lidstaten. Zes of zeven jaar geleden was het land het beste jongetje van de klas onder de landen die willen toetreden tot de EU. Sinds het aantreden van de huidige regeringspartij, het centrumrechtse VMRO-DPMNE, in 2008 is het land bergafwaarts gegaan, waardoor Macedonië op dit moment ergens onderaan de lijst bungelt. Deze achteruitgang is te zien in het uithollen van de democratische waarden; het juridische en het ambtelijke apparaat zitten in de zak van de regering. Verhey is van mening dat de rapporten die geschreven worden voor de EU van een hoog blablagehalte zijn. Hij vertelt over de rol van de ambassade in het toetredingsproces. De ambassade moet bij het Nederlandse parlement verantwoorden dat Macedonië aan alle eisen van de EU voldoet om de toetredingsonderhandelingen te laten beginnen. Hij meent dat dit op dit moment niet mogelijk is. We discussiëren over de vraag of het verstrekken van de kandidaatsstatus een manier is om vooruitgang in het land te bevorderen.

Op de stoep van de ambassade eten we de laatste Nederlandse krentenbollen en bereiden we ons voor op ons bezoek aan Shutka, een voorstad van Skopje waar een van de grootste Roma-gemeenschappen van de wereld woont. Volgens officiële statistieken wonen er 53.000 Roma van verschillende etnische en religieuze afkomst: christelijke en islamitische Macedoniërs, Albanezen en Turken. Jouke en Alessandra bereiden ons voor op wat we straks gaan zien. We gaan niet een regulier toeristenbezoekje maken aan een voorstad, we zullen met onze groep waarschijnlijk straks aardig opvallen.

We rijden verdeeld over een aantal taxi’s naar Shutka, waar we worden afgezet in de hoofdstraat. Hier vinden we een soort markt waar vele bussen, taxi’s en andere auto’s luid toeterend doorheen rijden. We hebben een afspraak bij de ngo Umbrella. We hebben afgesproken dat we worden opgehaald ergens op de hoofdstraat, onder een grote stilstaande klok en een vlag. Omdat we nog even moeten wachten, lopen we een rondje over de markt. Iedere kraam verkoopt iets anders: huishoudartikelen, fruit, Hello Kitty-leggings, namaakparfum, synthetische kleding, zonnebrillen, gebrande cd’s en dvd’s, kinderspeelgoed. Als we elkaar terugvinden onder de grote klok bewonderen we de aankopen: petten, pannen, zonnebrillen, gekke broodjes en ander voedsel.

Latva, een medewerkster van Umbrella komt ons ophalen en leidt ons door een woonwijk naar een huis waar de organisatie een dagcentrum voor kinderen heeft. De ngo probeert kinderen uit Roma-gezinnen door middel van educatie te betrekken bij het Macedonische onderwijssysteem om ze zo te integreren in de samenleving. We betreden een ruimte gevuld met foto’s van kinderen, kleine stoeltjes, verkleedkleding en plastic speelgoed. Het vrolijke decor staat in contrast met de thema’s die vanmiddag op het programma staan. We gaan met Latva, de directrice van de organisatie, en een tolk in discussie over de diversiteit binnen de Roma-gemeenschap in Macedonië, het imago van Roma, zowel hier in Macedonië als in Nederland, en het probleem van stateloosheid.